Trong bài viết trước, chúng ta đã cùng tìm hiểu về cuộc đời và sự nghiệp của Milton H. Erickson, một trong những nhà trị liệu có tầm ảnh hưởng lớn trong ngành tâm lý học hiện đại. Liệu pháp thôi miên Ericksonian của ông không chỉ giúp cho thôi miên trị liệu có được sự công nhận rộng rãi từ học thuật lẫn ứng dụng, mà còn truyền cảm hứng cho nhiều trường phái, hoạt động ngày nay.
Vậy, liệu pháp thôi miên của Erickson hoạt động như thế nào? Ai là người cần/nên trị liệu bằng phương pháp này? Ta sẽ cùng khám phá trong bài viết này nhé!
Liệu pháp thôi miên Ericksonian là gì?
Liệu pháp thôi miên Ericksonian có những đặc điểm giống với liệu pháp thôi miên truyền thống/cổ điển. Trong các kỹ thuật truyền thống/cổ điển, trạng thái trance (xuất thần) được khuếch đại, tận dụng cho mục đích trị liệu. Các lời ám thị trực tiếp sẽ được dùng để thúc đẩy một hoặc nhiều sự thay đổi tích cực trong hành vi ở thân chủ.
Trạng thái trance (xuất thần) trong thôi miên, hay còn được biết đến là một trạng thái ý thức biến đổi, tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau và ảnh hưởng đến tất cả chúng ta trong cuộc sống hàng ngày. Trance thường được nhận biết và sử dụng để thúc đẩy sự thay đổi, là trạng thái được tận dụng rất nhiều trong liệu pháp thôi miên. Tuy nhiên, ta không cần phải được/bị thôi miên để trải nghiệm trạng thái trance! Trên thực tế, chúng ta trải qua trạng thái trance gần như mỗi ngày mà không nhận ra điều đó. Với các nhà thôi miên trị liệu, họ biết cách để giúp thân chủ giải quyết vấn đề của họ, thông qua việc duy trì và tận dụng trạng thái trance hiệu quả và có mục đích.

Tìm hiểu về trạng thái trance trong bài viết “Thôi miên là gì?“
Điểm khác biệt ở liệu pháp thôi miên Ericksonian so với liệu pháp truyền thống/cổ điển, đó là việc sử dụng những lời ám thị gián tiếp. Các kỹ thuật được sử dụng trong liệu pháp thôi miên truyền thống/cổ điển được cho là có hiệu quả với một số người, nhưng không dành cho tất cả trường hợp. Trên thực tế, một số người có xu hướng chống lại những lời ám thị trực tiếp, cho dù họ có cố ý hay không. Việc sử dụng các ám thị gián tiếp như trong thuật thôi miên Ericksonian dường như đem lại hiệu quả cao hơn, khi chúng khó bị cưỡng lại. Điều này có thể lý giải là do tâm trí ý thức thường không thể nhận ra đây là những ám thị.
Thông thường, ám thị gián tiếp được ngụy trang thành một câu chuyện hoặc phép ẩn dụ. Ví dụ như: “Mắt bạn có thể trở nên mỏi hơn khi nghe câu chuyện này, bạn được phép và bạn có thể nhắm mắt lại. Nếu bạn nhắm mắt lại, bạn có thể trải nghiệm cảm giác thoải mái dễ chịu sâu sắc khi bạn bắt đầu thư giãn.”
Loại ám thị này gợi ý khả năng khách hàng nhắm mắt, thay vì là một mệnh lệnh trực tiếp. Erickson phát hiện ra rằng kiểu gợi ý này hoạt động hiệu quả mà không dẫn tới sự phản kháng có ý thức. Trong suốt quá trình làm việc của mình, ông đã phát triển những cách bắt đầu sự thay đổi từ những thứ mà bề ngoài trông có vẻ là một cuộc trò chuyện bình thường. Cách tiếp cận này cho phép tiềm thức được trợ giúp mà không gặp sự phản kháng của tâm trí.

Mỗi người là một cá thể duy nhất. Do đó, liệu pháp tâm lý nên được xây dựng để đáp ứng tính duy nhất của nhu cầu mỗi cá nhân, thay vì điều chỉnh người đó để phù hợp với chiếc giường Procrustean của một lý thuyết giả định về hành vi con người.
Milton H. Erickson
Kỹ thuật trong liệu pháp thôi miên Ericksonian
Cũng như việc sử dụng ám thị ý gián tiếp và các yếu tố được lưu ý ở trên, có một số kỹ thuật thôi miên Ericksonian có thể được sử dụng trong cách tiếp cận này có thể kể đến như:
Sử dụng phép ẩn dụ
Ẩn dụ và câu chuyện là những đặc điểm chính được sử dụng trong liệu pháp thôi miên Ericksonian. Các câu chuyện thường có nhiều lớp, nhằm mục đích giải trí cho phần ý thức trong khi cũng có tác dụng với tiềm thức. Khách hàng có thể không phải lúc nào cũng hiểu vấn đề đang được giải quyết như thế nào, nhưng vẫn trải nghiệm được lợi ích từ chúng.
Kỹ thuật gây nhầm lẫn
Khi thảo luận về cách tiếp cận của mình, Milton Erickson lưu ý rằng hầu như tất cả các kỹ thuật của ông đều liên quan đến việc sử dụng sự nhầm lẫn. Ý tưởng sẽ là sử dụng ngôn ngữ phức tạp và các mẫu ngôn ngữ mơ hồ để đánh lạc hướng tâm trí có ý thức của thân chủ. Khi họ cố gắng làm theo những gì đang được nói, thân chủ sẽ bị quá tải về tinh thần và chuyển sang trạng thái cực kỳ chú ý – điều mà Erickson tin là lý tưởng để đưa ra những ám thị tích cực.
Cú bắt tay xuất thần
Một kỹ thuật đặc trưng của liệu pháp thôi miên Ericksonian không thể không kể đến, đó là dẫn vào thôi miên bằng bắt tay, có thể được sử dụng để làm gián đoạn quá trình tiềm thức mà ta có khi bắt tay. Kỹ thuật này được coi là gián đoạn khuôn mẫu và được cho là giúp mở rộng tâm trí để đón nhận ám thị.

Chỉ định và lợi ích trong liệu pháp thôi miên Ericksonian
Các lĩnh vực ứng dụng của thôi miên trị liệu Ericksonian rất rộng lớn và thường gây ngạc nhiên.
Liệu pháp thôi miên Ericksonian được nhìn nhận là có tác dụng trên ba cấp độ:
- Ở cấp độ thể chất: Về các biểu hiện tâm thần, kiểm soát cơn đau, rối loạn da liễu, chuẩn bị sinh con, v.v.
- Ở cấp độ hành vi: Nghiện (thuốc lá, đồ có cồn); quản lý cân nặng dư thừa và giảm cân; chuẩn bị cho giấc ngủ và cải thiện chất lượng giấc ngủ; phục hồi thể chất cho vận động viên; cải thiện tính nhút nhát; sự ám ảnh, v.v.
- Ở cấp độ phát triển cá nhân và cảm xúc: Quản lý cảm xúc và sự căng thẳng; chuẩn bị cho các cuộc thi, kỳ thi, phỏng vấn xin việc; hỗ trợ trong quá trình thay đổi nghề nghiệp; sự tự tin và lòng tự tôn; phát triển khả năng sáng tạo,…
Tuy nhiên, ta cần ghi nhớ rằng, thôi miên chỉ nên coi là một liệu pháp bổ sung. Ngay cả khi ta quan sát thấy thôi miên có tác động mạnh mẽ đến việc giúp cho bệnh nhân lấy lại sức khỏe, chỉ áp dụng phương pháp thôi miên sẽ không chữa được bệnh hoàn toàn. Thôi miên cho phép bệnh nhân kết nối với các nguồn lực tự nhiên của mình và cải thiện khả năng phục hồi của chính mình, nhưng nó không thể thay thế các phương pháp theo dõi y tế thích hợp hiện nay.
Một buổi thôi miên diễn ra như thế nào?
Một buổi, hoặc một phiên thôi miên thường kéo dài khoảng một giờ tùy theo nhà thực hành. Trước tiên, nhà trị liệu thảo luận với khách hàng để người đó quyết định về mục tiêu của phiên. Điều này thường bắt đầu với một giai đoạn thư giãn, được gọi là “dẫn nhập vào thôi miên” (induction). Khi đó nhà trị liệu đưa thân chủ đến trạng thái siêu tập trung, hay còn được gọi là “trạng thái ý thức biến đổi.” Trạng thái này khác ngủ hoặc bất tỉnh (mất ý thức). Ngược lại, người đó nghe, trong trạng thái siêu tỉnh táo, như thể bị cuốn hút bởi một bộ phim, hay đang trong một giấc mơ vô cùng sống động.

Sau đó, nhà thực hành sử dụng các hình ảnh và câu chuyện gợi ý để hướng dẫn thân chủ hướng tới mục tiêu của họ. Trong suốt phiên, thân chủ có thể nghe thấy mọi thứ mà nhà thực hành nói, thậm chí có thể tương tác với nhà thực hành. Thời gian để giải quyết một vấn đề tùy thuộc vào mỗi người, và đây là lý do tại sao khách hàng không nên ngần ngại thảo luận với nhà thực hành để xác định số buổi cần thiết để đạt được mục tiêu đã đặt ra.
Liệu pháp thôi miên Ericksonian có thể thực hành với mọi đối tượng, trừ những đối tượng bị rối loạn tâm thần.
Nếu bạn có quan tâm tới thôi miên trị liệu Ericksonian, bạn có thể đặt thêm câu hỏi, trao đổi với House of Hypnosis dưới phần bình luận. Bên cạnh đó, dự án cũng hỗ trợ kết nối bạn với nhà thôi miên trị liệu nếu bạn có nhu cầu. Đừng ngần ngại kết nối với chúng mình tại đây nhé!
Về House of Hypnosis
House of Hypnosis Vietnam là dự án chia sẻ kiến thức khoa học về Thôi miên Trị liệu (Hypnotherapy) và sức khoẻ tâm thần (mental health) cho người trẻ Việt.
Về Th.S. Nguyễn Vân Anh
Nguyễn Vân Anh là thạc sĩ Tâm lý học phát triển trẻ em – thanh thiếu niên, thạc sĩ Chiến lược tài chính, và nhà thực hành thôi miên nhân văn trị liệu có chứng chỉ. Kỹ năng của chị tập trung vào can thiệp tâm lý và hỗ trợ vấn đề tài chính cá nhân cho lứa tuổi thanh thiếu niên, cũng như người lớn trẻ.